Çocukların belirli dönemlerde yaşadıkları sendromlar bulunmaktadır. Bu sendromların öne çıkan sebepleri vardır. Çocukluk döneminde en bilinen sendromlar 2 yaş 5 yaş sendromudur.
5 yaş sendromu çocuğun hayatındaki en önemli süreçlerinden biridir. Bu süreçte kazandıkları değerler ve deneyimler ileriki dönemlerin temelini oluşturur. Karşılarına çıkan problemleri nasıl çözdükleri, sosyal çevresine karşı içe ya da dışa dönük karaktere sahip olma gibi yapılar kazandıkları görülür.
5 yaşındaki çocukların nasıl davranışlar sergilediğini şu şekilde sıralayabiliriz;
5 yaşındaki çocukların büyük çoğunluğunda görülen bu sendromun en önemli nedeni, çocuklarda tam da o yaşlarda hormon değişikliklerinin meydana geliyor olması. Aynı zamanda 5 yaş, çocukların merak duygusunun da en yüksek olduğu yaşlardan bir tanesi. Sendromu etkileyen bir başka etken de, cinsiyet. 5 yaş, kız ve erkek çocuklarında farklı davranış ve tutumlar ile seyredebiliyor. Erkek çocuklarında görülen testosteron hormonu artışı, erkek çocuklarının daha öfkeli ve sert davranışlar göstermesine sebep oluyor. Bu hormonlar, aynı zamanda çocukların cinsiyet niteliklerinin de oluşmasına katkı sağlıyor.
Karakter özelliklerinin de bu yaşta yapılanmaya başlaması, 5 yaş sendromunu ortaya çıkaran nedenler arasında görülüyor. Bu yaşta ortaya çıkan sendrom ve bu karakter özellikleri de, çocukların yaşadığı hormonsal değişimlerden etkileniyor. Bu süreçte çocuklar, her zamankinden daha hareketli ve öfkeli davranışlar sergileyebiliyor. Bu davranışlar ile birlikte bitmek tükenmek bilmeyen enerjileri, ebeveynleri bu süreçte en çok yoran şey oluyor. Elbette 5 yaşındaki çocuklarda oldukça sık bir şekilde karşılaşılan başka 5 yaş sendromu belirtileri de bulunuyor.
Her çocuğun gelişimi farklı bir seyir izlediği için fiziksel, bilişsel ve duyuşsal dönemin özelliklerini hep aynı zamanda yaşayamamaktadır. Bazı çocuklar dönemin özelliklerini erken gösterirken bazıları da geç göstermektedir. Bu yüzden 5 yaş sendromunun belirtileri her çocukta aynı oranda gözlenmemektedir.
Bu belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz;
5 yaş sendromu ortalama 4,5 yaş ile 5,5 yaş arasında başlar. Bu çocuğun gelişimine bağlı olarak değişebilmekle birlikte yaklaşık 1 yılı kapsar. Çocuk 6 yaşına girdiğinde bu süreci yavaş yavaş bitirmiş olacaktır.
Bu süreç illa ki bitecektir ama burada önemli olan anne ve babanın bu dönemle alakalı bilgi sahibi olması ve çocuğun en verimli şekilde atlatmasına destek olması gerekir.
Sosyal çevresine karşı kendini kanıtlayan, insanların içinde yer edinmeye başlayan çocuk anne babasından da ilgi bekler ve davranışlarının onaylanmasını ister. Anne ve babaların çocuğa karşı sabırlı ve sevgi dolu olması gerekir.
Hırçın ve öfkeli olduğu zamanlar çocuğun üstüne gitmemeli sakinleşmesine yardım edilmelidir. Çocukla kurduğunuz iletişimde dikkatli olunmalı ve sakin kalınmalıdır.
Ebeveynlerin en çok yıprandığı dönemlerden biri olan bu süreçteki yaklaşım, çocuğun ilerde nasıl bir insan olacağına kadar uzanmaktadır. Süreç boyunca ebeveynlerin sabırla çocuklarının yanında olması gerekir. Unutulmamalıdır ki, bu süreçteki yanlış davranışlar, çocukta kalıcı hasar meydana getirebilir. Böyle bir durumdan kaçınmak için de anne ve babalara psikolog desteği almaları önerilmektedir. Destek almak için Uzm. Dr. Zehra Babadağı kliniği ile iletişime geçebilirsiniz.
5 yaşındaki çocuklar o yaşlarına kadar bulundukları, güvende ve huzurlu hissettikleri evlerinden ilk defa uzaklaşıyor ve dış dünyaya açılıyor. Yabancıların ve yeni insanların etkilerini yoğun bir şekilde hisseden çocuklar, bir yandan da hem bilişsel hem de fiziksel olarak hızla gelişiyor. Bu dönemde çocuklar, en çok ebeveynlerinin desteğine ihtiyaç duyuyor. Dolayısıyla anne ve babaların ilk akıllarına gelen soru da, "5 yaş sendromu nasıl atlatılır?" sorusu oluyor.
Anne ve babanın yanı sıra varsa kardeşlerin de 5 yaş dönemindeki çocuğa olabildiğince anlayışlı ve şefkatli olması büyük önem taşıyor. Bu dönemde çocuğun neler hissediyor olabileceğini anlamaya çalışmak, onu desteklemenin en kolay yolu. Aynı zamanda özellikle de ebeveynlerin, çocuğun kendisini güvende hissetmesi için daha fazla çabalaması gerekiyor. Çocuğa karşı olabildiğince sabırlı ve sakin bir yaklaşım benimsemek de, bu sendromu sorunsuz atlatmak için oldukça önemli.
Sabır ve ilgi, 5 yaş sendromunun atlatılmasındaki kilit kelimeler olarak karşımıza çıkıyor. Çocuklara her zamankinden daha fazla ilgi göstermek, çocukların karşılaştıkları sosyal sorunlarda onlara destek olmak, büyük ve sert tepkiler vermekten kaçınmak ve ceza ve ödül yöntemlerine başvurmamak, bu dönemde en fazla işe yarayan davranışlar. Çocuğa sabırla doğru ve yanlış davranışları aşılayacak kişi olan öğretmen de bu dönemde büyük önem taşıyor.
Ebeveynler ve çocuk arasında sağlıklı ve çift yönlü bir iletişimin oluşmasını sağlamak da, bu hassas dönemde çocukların en büyük yardımcısı oluyor. Çocuklara karşı aşırı ilgi göstermemek ancak her zaman onlar için orada olduğunuzu hissettirmek de, bu sendrom ile başa çıkmada oldukça başarılı olan bir tutum. Bu süreçte psikolojik destek almayı düşünebilirsiniz çok normal bir durumdur. 5 yaş sendromu ile başa çıkmak için destek almayı düşündüğünüzde Uzm. Dr. Zehra Babadağı kliniği ile iletişime geçebilirsiniz.
5 yaş sendromu, çocuk gelişimi sürecinde ortaya çıkan belirli davranışsal değişimleri ifade eder. Bu dönemdeki belirtiler, erkek ve kız çocuklarında farklılık gösterebilir. Genel olarak gözlemlenen belirtiler:
Sürekli Sorular Sormak ve Çok Meraklı Olmak: Çocuklar, bu dönemde dünyayı keşfetme isteğiyle sürekli sorular sorabilir ve meraklı davranışlar sergileyebilir.
Öğrenmeye Meyilli Davranışlar: Dil gelişimi, psikomotor yetenekler ve yaratıcılık gibi pek çok alanda hızlı bir gelişim gösterme eğilimindedirler.
Sosyal Çevre İle Oyunlar Oynama ve Liderlik Sergileme: Çocuklar, arkadaşlarıyla etkileşimde bulunmak, liderlik yapmak ve sosyal becerilerini geliştirmek için çeşitli oyunlar oynamaya yönelirler.
Bağımsız Hareket Etme İsteği: Kendi başına kararlar almaya ve bağımsızlık kazanmaya yönelik bir istek gösterebilirler.
Öz Bakımını Üstlenme ve Sorumluluk Alma: Temel öz bakım becerilerini kazanma sürecine girmiş olup, sorumluluk alma eğilimindedirler.
5 yaş sendromu döneminde anne ve babaların tutumları, çocukların sağlıklı bir şekilde gelişimine ve duygusal dengeye ulaşmalarına önemli ölçüde etki eder. Anne ve baba olarak bu dönemde nasıl davranılması gerektiğine ve etkili iletişim kurabilmek için ebeveynlerin nasıl yaklaşmasına dair bazı öneriler:
Anne ve baba olarak bu önerilere dikkat ederek, çocuğun 5 yaş sendromunu sağlıklı bir şekilde atlatmasına destek olmak ve çocuğunuz ile sağlıklı iletişim kurmak mümkündür.